De keuze – Edith Eva Eger

Recent herlas ik dit boek, zelf midden in een proces van rouw rondom verlies van gezondheid. Opnieuw werd ik gegrepen door de schrijfstijl van Eger. In de eerste helft beschrijft ze op rustige en feitelijke toon de gruwelijkheden die haar overkwamen als jonge vrouw in de tweede wereldoorlog.  In het tweede deel lees je over haar reis van trauma naar zelfoverwinning in de jaren daarna. Eger vertelt hoe ze leert van haar cliënten (ze werd psycholoog) en de wijze waarop ze hen helpt zich te bevrijden uit het concentratiekamp van hun eigen gedachten. Je hebt altijd een keuze, stelt zij. Niet om de duisternis te laten verdwijnen, wel om het licht te koesteren. En precies dat ervaar ik zelf ook zo als de kracht die me verder helpt.

Gedachten Gevangenis

Eger benoemt de diagnose die ze het meest in haar praktijk tegenkomt. In plaats van ‘depressie’ of ‘PTSS’ spreekt zij liever van ‘dat mensen een hevig verlangen hebben naar de vrijheid om het leven te accepteren en onszelf echt te leren kennen en zijn’. Ze legt uit hoe we onze eigen gevangenis creēren als we weglopen voor het verleden. ‘In Amerika was ik geografisch gezien veel verder verwijderd van mijn voormalige gevangenis. Maar hier raakte ik psychisch steeds meer gevangen dan daarvoor. Door weg te lopen van mijn verleden, voor mijn angst, kon ik geen vrijheid vinden. Ik maakte van mijn angst een cel en draaide hem op slot door te zwijgen.’ Het mooie van deze manier van kijken vind ik, dat je zelf de sleutel tot meer vrijheid in handen hebt.

Overspoeling

‘Ik dacht vroeger dat ik, als ik het verdriet binnenliet, zou verdrinken. Maar het is als Mozes en de Rode Zee. Op de een of andere manier scheiden de wateren zich. Je moet erdoorheen wandelen.’

Een prachtig beeld geeft Eger hiermee, dat ik vanaf nu graag gebruik in mijn praktijk. Cliënten zijn soms bang voor een teveel aan tranen, bang dat niet te kunnen hanteren. In mijn opleidingen leerde ik wat Eger ook beschrijft: dat herbelevingen schadelijk kunnen zijn. Dus oefenden we met methodes om voorzichtig en gecontroleerd emoties toe te laten, zonder er door overspoeld te raken. Mooi om daar dit beeld bij te kunnen gebruiken.

Het onderbroken leven

Eger (zelf een veelbelovende ballerina op het moment dat ze naar Auswitsch wordt gestuurd) schrijft over de vreugde toen haar kleinkind ging dansen: ‘De vreugde die ik voelde voor haar in afwachting van alles waar ze naar uit kon kijken, kon niet worden losgekoppeld van het verdriet dat ik voelde over mijn eigen onderbroken leven. Als we rouwen, is dat niet over wat er is gebeurd.  We rouwen om wat er niet is gebeurd.’

Eigenlijk drie vindsels in dit korte stukje tekst. (1) ik herken zo de koppeling tussen vreugde in het nu die gelijktijdig verdriet over wat niet is, op kan roepen. (2) de term ‘onderbroken leven’ vind ik prachtig aanvullend op het begrip ‘trauma’. (3) we rouwen om wat niet gebeurd is. Jarenlang voelde ik me daar schuldig over, dat ik rouwde om wat IK niet had in plaats van over wat mijn overleden man miste. Wat een permissie voel ik hier.

Genezen = je hele ik

‘Wanneer we genezen, accepteren we onze echte en mogelijke ik’. Dat vind ik zo mooi benoemd. Ik hoef zelf geen woorden toe te voegen, zo raken Egers zinnen mij. Wat heb je dan te doen: ‘Je littekens omarmen, je duistere imperfecte kant omarmen, je hoop op een ander verleden opgeven’. ‘Het enige tegengif voor kapot zijn is je hele ik’. In de vele voorbeelden van haar cliënten plus haar eigen verhaal, laat ze zien hoe ze dat bereikt.

Keuze

Jij bent de brug tussen alles wat is geweest in jouw leven en alles wat nog gaat komen, stelt Eger. Je hebt telkens weer de keuze. Besteed je aandacht aan wat je hebt verloren of aan wat je nog hebt? Op momenten dat dat moeilijk is omdat het verleden zich opdringt, herhaalt ze bij zichzelf ‘ik ben nu hier, ik ben nu hier’.

Je kunt elk moment kiezen om je innerlijk werk te doen, kiezen hoe je reageert, kiezen om hoop levend te houden, kiezen om te vergeven. Kiezen om de wereld een beetje mooier te maken.

Dank je wel dr. Edie dat je kiest om je kracht door te geven in plaats van je verlies!