De Perfectieparadox – Marjon Bohré



Wie kent het niet, perfectionisme? Met plezier las ik dit boek van Marjon Bohré. Een helder overzicht van theorie en onderzoek op dit gebied. Ook vol praktische oefeningen. Met een zeer duidelijke boodschap: perfectionisme is NERGENS goed voor! Lees hier wat mij raakt.
Pefectionistic strivings and concerns
Perfectionisme – wat is het eigenlijk? Marjon Bohré gebruikt de definitie van Stoeber. Perfectionisme is het streven naar onhaalbare idealen (perfectionistic strivings) in combinatie met bezorgdheid wat anderen over je zullen denken (perfectionistic concerns). Ik kende deze tweedeling nog niet, maar voel direct hoe ik beide facetten herken en hoe ze samenhangen. Liefst maak ik vindsels die iedereen altijd super interessant vindt en bij het tekenen en schrijven hoor ik in mijn hoofd aanwijzingen van fictieve mensen die er iets van vinden (te kinderachtig, niet persoonlijk genoeg, te persoonlijk). Als ik niet oppas, gebeurt precies waar Marjon voor waarschuwt: overactief checken en uitstelgedrag, gericht op ‘fouten’.
Comparison and competition
Wanneer ik -scrollend door social media- mezelf vergelijk met anderen, voel ik me snel onzeker. Deze quote van Julia Cameron trof me dan ook direct. In een maatschappij waar marktwerking zelfs voor collectieve voorzieningen de voorkeur krijgt, groeit het perfectionisme. Bohré schrijft: ‘Onderlinge competitie wordt steeds meer de norm voor individuele groei en ontwikkeling. In plaats van onderlinge solidariteit wordt het accent (bewust of onbewust) meer gelegd op het behalen van individuele goede prestaties en hoge cijfers, en wordt de onderlinge competitie tussen leeftijdgenoten gestimuleerd.’ Met de wereldwijde toename van perfectionisme, nemen ook depressie en angststoornissen toe.
Herstellend perfectionist
‘Word een herstellend perfectionist’ zegt Bohré en ze geeft je tien vaardigheden (met oefeningen) die daarbij helpen. Ik vind dat een mooie term ‘herstellend perfectionist’. Voelt liefdevol ook. Een van de tien vaardigheden gaat over zelfcompassie: ‘Praat tegen jezelf als tegen je beste vriend’. Au, ja, dat vergeet ik vaak. Ik ben voor mezelf veel strenger, dan de ergste commentaren die ik bang ben van anderen te krijgen. ‘Het kenmerk van een vaardigheid is dat het sterker wordt, beter gaat, als je blijft oefenen en toepassen.’ Oh ja, ik mag elke dag opnieuw mijn eigen goede vriend zijn. Doe je mee?
Psychologische veiligheid
Dit boek bevat ook tips voor leiders, hoe om te gaan met perfectionisten in hun teams. Bohré vertelt over hoogleraar leiderschap Amy Edmondson, die onderzoek deed naar kenmerken van effectieve topteams. Psychologische veiligheid bleek de allerbelangrijkste basisvoorwaarde. ‘De veiligheid om te delen wat lastig is, wat fout gaat, wat je nog niet weet en wat je wil leren’. Bohré schrijft in haar tips voor leiders ‘houdt focus op de ontwikkeling van een growth mindset’. Dit ken ik ook zo bij het trainen van onderzoekend leren in het basisonderwijs. Het vergt een andere houding om het zeker weten los te laten. Niet alleen maar doen wat je al weet, maar ook durven experimenteren en elkaar daarin steunen.
Veerkracht
‘Bij de uitspraak en uitnodiging ‘Fouten maken mag’ hoort een nadrukkelijke focus op veerkracht’ schrijft Bohré. Als mensen niet leren hoe om te gaan met fouten, mislukking of tegenslag, blijft de uitspraak een lege huls. Bohré beschrijft drie stappen om veerkracht te ontwikkelen. Die doorloop je op het moment dat je een fout ontdekt. De eerste stap is het onder ogen zien van je emoties. Ik herken wat ze beschrijft: ‘Veel mensen zien hun emoties niet als een waardevolle informatiebron, maar als onhandige verstoringen van het dagelijks leven’. De emotie voelen, ervaren, een naam geven en liefst nog bespreken met iemand, is het begin van het ontwikkelen van veerkracht. Daar is moed voor nodig. Wat mij betreft zowel van degene die de fout maakt als van de omgeving.
Mocht je stiekem nog steeds denken dat perfectionisme best een goede eigenschap is: lees vooral dit boek. Laat het los en je wordt beter dan ooit, heerlijk zo’n paradox!


