Rake vragen – Siets Bakker

Al mijn hele leven schrijf ik boeken en schriftjes vol met inspiratie. Ik heb aantekeningen over honderden boeken gemaakt. In april 2020 greep ik #the100dayproject op Instagram aan, om eens wat met al mijn schrijfsels te gaan doen. Nu post ik daar dagelijks een tekening over mijn mooiste #boekvindsels. Hier mijn negende serie vindsels over het boek ‘Rake Vragen’ van Siets Bakker.

Rake vragen van Siets Bakker kwam op mijn pad via een podcast met een interview over haar boek. Het eerste wat me aansprak was haar beschrijving van het analytisch en het systemisch domein. Het analytische domein gaat over feiten, gebeurtenissen, logica en past bij mijn wetenschappelijke opleiding. Het systemische domein gaat over een ander soort weten, minder grijpbaar, al mijn hele leven aanwezig maar pas bij Phoenix kreeg ik er goede woorden voor en leerde ik er bewuster mee werken. Dit boek geeft een hele praktische, niet zweverige manier om met systemische kennis te werken.

Niet alleen de vraag zelf is van belang om de vraag raak te laten zijn. Als vraagsteller creëer je met jouw houding een bedding voor het antwoord. Siets noemt dit heel mooi: je kwaliteit van aanwezigheid. Ben je er met al je aandacht (of kijk je telkens op je telefoon)? Gebruik je je antenne (voel je bijvoorbeeld ook in je lijf wat de woorden van de ander oproepen)? Trek je je intentie terug en ben je vrij van angst en oordeel (mogen alle antwoorden op tafel komen of stuur je al in een richting)? Ben je comfortabel met stilte (antwoorden met impact duren soms wat langer)? Met heldere voorbeelden laat dit boek zien hoe je dat doet.

‘Soms wil je verandering. Dan maak je een plan. Je gaat van A naar B. Soms is beweging nodig. Je zoekt naar wat er vastzit en in dat zoekproces maak je het los. Rake vragen brengen die beweging.’ Zo opent Siets haar boek. Een verandering heeft een vooraf besloten richting, weer in beweging komen is meer het vrijkomen van energie, waarna de dingen hun natuurlijke loop kunnen nemen. Beweging is immers de natuurlijke manier van zijn. In het groot in het universum zijn zon, aarde en maan voortdurend in beweging èn met elkaar verbonden. In het klein in atomen, moleculen, cellen. Als wij beweging tegenhouden kost dat veel energie. Rake vragen zoeken naar wat/hoe wij dingen vastzetten, om het weer los te maken.

‘Er bestaat veel informatie die niet zichtbaar is. Maar dat betekent niet dat die niet bestaat.’ Siets vergelijkt deze informatie met een Wifinetwerk, wat je ook niet kunt zien. Maar met het juiste wachtwoord kun je het wel gebruiken. We hebben er allemaal een antenne voor, al leren we vaak af om die te gebruiken. Ik vind deze metafoor enorm helpend. Mijn analytisch brein heeft moeite om systemische informatie simpelweg te geloven, maar ervaren kan ik het wel. Siets omschrijft hoe je jezelf toestemming moet geven om deze informatie te ontvangen.

In tekening vijf een voorbeeld van een rake vraag. Ik probeer uit te beelden wat ik zelf in mijn verleden wel herken. Dat ik een te grote werkdruk voelde, misschien zelfs wel anderen daar de schuld van gaf. Totdat me de ogen geopend werden dat ik zelf die drukte in stand hield, en besefte dat daarover klagen veiliger was dan in alle rust thuis op de bank zitten en mijn verdriet voelen. Stilgezet door dit besef kon het natuurlijke proces weer in beweging komen. Dat is wat rake vragen doen…

‘Een inhoudelijk antwoord op een rake vraag is vaak niet eens nodig. Je krijgt minimaal drie soorten antwoorden: wat de ander zegt, hoe het lichaam van de ander reageert en hoe jouw lichaam reageert’, schrijft Siets Bakker, ‘Alle drie de antwoorden zijn evenveel waard. De meeste mensen vergeten een of twee antwoorden te horen. Het is vaak enorm verrassend als je de drie antwoorden tot één verhaal maakt’. Zo kon ik bij de tekening van gisteren misschien antwoorden ‘Ik weet het niet’, maar daarbij een enorme brok in mijn keel voelen, een hint van het verdriet dat wel gehoord wilde worden. Siets geeft in het boek opdrachten om dit soort vaardigheden -zoals luisteren naar alle antwoorden- te oefenen.

Systemische opstellingen kun je niet in alle omstandigheden doen. Fijn zo’n boek wat wel elk moment praktisch toepasbaar is!